പടപ്പുകളെ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനു മുമ്പുതന്നെ അവർക്കുവേ ണ്ട ഉപജീവനങ്ങളും അന്നപാനീയങ്ങളും കണക്കാക്കിയവനും അവ പരിപൂർണമായി ഏറ്റെടുക്കുകയും ചെയ്തവനാണ് അർറാസിക്വായ അല്ലാഹു. പടപ്പുകൾ വഴിപെട്ടവരെന്നോ വഴിപ്പെടാത്തവ രെന്നോ, ശത്രുവെന്നോ മിത്രമെന്നോ വ്യത്യാസമില്ലാതെ അവർക്ക് അല്ലാഹു അവകൾ ഏകിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
അൽഹലീമിജ പറഞ്ഞു: തന്റെ ദാസന്മാർക്ക് ഏതൊ ന്നുകൊണ്ടുമാത്രമാണോ അവരുടെ ശരീരങ്ങളുടെ നിലനിൽപ്പ് നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നത് അത് അവർക്ക് ചൊരിയുന്നവനാണ് അർ റാസിക്വ്. അതിൽനിന്ന് അവർക്കുള്ള ആവശ്യങ്ങൾ അവരിലേക്ക് എത്തിച്ചുകൊണ്ട് അവർക്ക് അനുഗ്രഹം അരുളുന്നവനുമാണ് അർറാസിക്വ്; അത് വൈകിയാൽ അവരുടെ ജീവിതസുഖം താറു മാറാവുകയും അത് നഷ്ടപ്പെട്ടാൽ അവർ തന്നേയും നഷ്ടപ്പെടു കയും ചെയ്യാതിരിക്കുവാൻ വേണ്ടിയാണത്. രിസ്ക്വിനുശേഷം വീ ണ്ടും രിസ്ക്വ് നൽകുന്നവനും അതിനെ കൂടുതലാക്കുന്നവനും വിശാലമാക്കുന്നവനുമാണ് അർറസ്സാക്വ്.  (അൽമിൻഹാജ്. 1: 203) 
ഇബ്നുൽഅഥീർജ പറഞ്ഞു: രിസ്ക്വുകൾ പടക്കുക യും സൃഷ്ടികൾക്ക് അവരുടെ ഉപജീവനങ്ങൾ നൽകുകയും അത് അവരിലേക്ക് എത്തിക്കുകയും ചെയ്തവനാണ് അർറസ്സാക്വ്.  (അന്നിഹയഃ. 2: 219)
അർറസ്സ്വാക്വ് എന്ന നാമരൂപം അഗാധാർത്ഥപ്രയോഗമാ ണ്. അല്ലാഹു രിസ്ക്വ് ഏകുന്നതിന്റെ ആധിക്യമാണ് അത് അറി യിക്കുന്നത്. അതുപേലെ അവന്റെ പക്കലുള്ള രിസ്ക്വിന്റെ വിശാല തയേയും വൈവിധ്യങ്ങളേയും അവൻ രിസ്ക്വ് നൽകുന്ന സൃഷ്ടി കളുടെ ഏണ്ണപെരുപ്പത്തേയും അത് വിളിച്ചറിയിക്കുന്നു.
വിശുദ്ധ ക്വുർആനിൽ ഒരു പ്രാവശ്യം അർറസ്സാക്വ് എന്ന നാമം വന്നിട്ടുണ്ട്:

 إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ ‎﴿٥٨﴾ (الذاريات: ٥٨)

അഞ്ചു പ്രാവശ്യം അർറാസിക്വ് എന്നതിന്റെ ബഹുവചന രൂപവും വന്നിട്ടുണ്ട്.

خَيْرُ الرَّازِقِينَ  (المائدة: ١١٤، الحج: ٥٨، المؤمنون: ٧٢، سبأ: ٣٩، الجمعة: ١١)

അർറാസിക്വ് എന്ന നാമം ഹദീഥിൽ അനസി رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ  ൽനിന്നുള്ള ഹദീഥിൽ വന്നിട്ടുണ്ട്.

غَلَا السِّعْرُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ‎ﷺ  فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ لَوْ سَعَّرْتَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْخَالِقُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ الْمُسَعِّرُ وَإِنِّي لَأَرْجُو أَنْ أَلْقَى اللَّهَ وَلَا يَطْلُبُنِي أَحَدٌ بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ فِي دَمٍ وَلَا مَالٍ.

“അല്ലാഹുവിന്റെ റസൂൽ ‎ﷺ  യുടെ കാലത്ത് വിലകൂടി. അപ്പോൾ അവർ പറഞ്ഞു: അല്ലാഹുവിന്റെ റസൂലേ, താങ്കൾ വില നിശ്ചയിച്ചാലും. അപ്പോൾ തിരുമേനി ‎ﷺ  പറഞ്ഞു: നിശ്ചയം അല്ലാഹു, അവനാണ് അൽക്വാബിദ്വും അൽബാസിത്വും അർറാസിക്വും അൽ മുസഇറുമായ(വില വിധിച്ചവനുമായ) സ്രഷ്ടാവ്. നിശ്ചയം, ഒരാളും രക്തത്തിന്റേയോ സമ്പത്തിന്റേയോ വിഷയത്തിൽ ഞാൻ അയാളോടു ചെയ്ത ഒരു അന്യായത്തിന്റെ പേരിൽ എന്നെ അന്വേഷി ക്കാത്ത നിലയിൽ അല്ലാഹുവിനെ കണ്ടുമുട്ടണമെന്ന് ഞാൻ ആ ഗ്രഹിക്കുന്നു.” (മുസ്നദുഅഹ്മദ്. ശെയ്ഖ് അൽബാനിയും ശുഎെബ് അൽഅർനാഉൗ ത്വും സ്വഹീഹെന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.)

رزق الله تعالى (അല്ലാഹുവിന്റെ രിസ്ക്വ്)

ശെയ്ഖ് നാസ്വിറുസ്സഅ്ദിജ പറഞ്ഞു: തന്റെ ദാസന്മാർ ക്ക് രിസ്ക്വ് നൽകുന്നവനാണ് അർറസ്സാക്വ്. അവൻ രിസ്ക്വിന്റെ ബാധ്യത ഏറ്റെടുക്കാതെ ഭൂമിയിൽ യാതൊരു ജന്തുവുമില്ല. ത ന്റെ ദാസന്മാർക്കുള്ള അവന്റെ രിസ്ക്വ് രണ്ട് ഇനമുണ്ട്:
ഒന്ന്: രിസ്ക്വുൻആമ്മ്. (പൊതുവിലുള്ള ഉപജീവനം) ഇത് പുണ്യാളനേയും പാപിയേയും പൂർവ്വികരേയും പിൽകാലക്കാ രേയും ഒരുപോലെ ഉൾകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. അതത്രേ ശരീരങ്ങൾ ക്കുള്ള ഭക്ഷണം(രിസ്ക്വുൽഅബ്ദാൻ).
രണ്ട്: രിസ്ക്വുൻഖാസ്വ്. (പ്രത്യേകമായ രിസ്ക്വ്) അ തത്രേ ഹൃദയങ്ങൾക്കുള്ള രിസ്ക്വ്(രിസ്ക്വുൽക്വുലൂബ്). അറിവു കൊണ്ടും ഇൗമാൻകൊണ്ടും ഹൃദയങ്ങളെ പോഷിപ്പിക്കലാണ് അ ത്. മതപരമായ നന്മക്ക് സഹായകമാവുന്ന ഹലാലായ രിസ്ക്വും ഇതിൽപെട്ടതാണ്. ഇതു മുഅ്മിനീങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകമാണ്. അല്ലാഹുവിന്റെ യുക്തിയുടേയും കാരുണ്യത്തിന്റേയും തേട്ടമ നുസരിച്ച് വിശ്വാസികൾക്ക് അവരുടെ മർതബക്കനുസരിച്ച് അത് അവൻ നൽകുന്നതാണ്.  (തഫ്സീറുസ്സഅ്ദി)

അല്ലാഹു മാത്രമാകുന്നു പടപ്പുകളുടെ ഉപജീവനം ഏറ്റ ടുത്തവനും അതിൽ ഏകനായവനും.

قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلِ اللَّهُ ۖ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَىٰ هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ‎﴿٢٤﴾  ( سبأ: ٢٤)

“ചോദിക്കുക: ആകാശങ്ങളിൽനിന്നും ഭൂമിയിൽനിന്നും നിങ്ങൾക്ക് ഉപജീവനം നൽകുന്നവനാരാകുന്നു? നീ പറയുക: അല്ലാഹുവാകുന്നു. തീർച്ചയായും ഒന്നുകിൽ ഞങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ നിങ്ങൾ സന്മാർഗത്തിലാകുന്നു. അല്ലെങ്കിൽ വ്യക്തമായ ദുർമാർഗത്തിൽ.” (വി. ക്വു. 34: 24)
അല്ലാഹുവിന്റെ രിസ്ക്വ് അവൻ കനിയാത്ത യാതൊരു പടപ്പുമില്ല. ഏല്ലാവരേയും നിലനിർത്തുമാറുള്ള അവരുടെ ആ ഹാരം നൽകിക്കൊണ്ട് അവൻ മാത്രമാണ് അവരെ നിലനിർ ത്തുന്നത്.

وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا ۚ  (هود: ٦)

“ഭൂമിയിൽ യാതൊരു ജന്തുവും അതിന്റെ ഉപജീവനം അല്ലാഹു ബാധ്യത ഏറ്റതായിട്ടല്ലാതെ ഇല്ല. അവയുടെ താമസസ്ഥലവും സൂക്ഷിപ്പുസ്ഥലവും അവൻ അറിയുന്നു…” (വി. ക്വു. 11: 6)

 وَكَأَيِّن مِّن دَابَّةٍ لَّا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُهَا وَإِيَّاكُمْ ۚ  (العنكبوت: ٦٠)

“സ്വന്തം ഉപജീവനത്തിന്റെ ചുമതല വഹിക്കാത്ത എത്രയെത്ര ജീവികളുണ്ട്. അല്ലാഹുവാണ് അവയ്ക്കും നിങ്ങൾക്കും ഉപജീവനം നൽകുന്നത്…”  (വി. ക്വു. 29 : 60)
അല്ലാഹു മാത്രമാണ് ആരാധനക്ക് അർഹൻ എന്ന ത ന്റെ തൗഹീദിനെ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള തെളിവിലേക്ക് ദാസന്മാ രുടെ ശ്രദ്ധയെ അവൻ ക്ഷണിക്കുന്നത് സൃഷ്ടിപ്പിലും ഉപജീവനമേ കുന്നതിലും അവൻ സ്വതന്ത്രനും ഏകനുമാണ് എന്ന പരമസത്യം ഉണർത്തിക്കൊണ്ടാണ്.

‏ يَا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ ‎﴿٣﴾‏  (فاطر: ٣)

“മനുഷ്യരേ, അല്ലാഹു നിങ്ങൾക്ക് ചെയ്ത അനുഗ്രഹം നിങ്ങൾ ഒാർമിക്കുക. ആകാശത്ത് നിന്നും ഭൂമിയിൽ നിന്നും നിങ്ങൾക്ക് ഉപജീവനം നൽകാൻ അല്ലാഹുവല്ലാത്ത വല്ല സ്രഷ്ടാവുമുണ്ടോ? അ വനല്ലാതെ യാതൊരു ദൈവവുമില്ല. അപ്പോൾ നിങ്ങൾ എങ്ങനെ യാണ് തെറ്റിക്കപ്പെടുന്നത്?” (വി. ക്വു. 35 : 3)
ശിർകിന്റെ നിരർത്ഥകത അറിയിക്കുമ്പോൾ അല്ലാഹുവോടൊപ്പം പങ്കുചേർക്കപ്പെടുന്നവർ ആരും സൃഷ്ടിപ്പിനും രിസ്ക്വി നുമില്ല എന്നത് അവൻ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു.

اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ۖ هَلْ مِن شُرَكَائِكُم مَّن يَفْعَلُ مِن ذَٰلِكُم مِّن شَيْءٍ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ ‎﴿٤٠﴾‏  (الروم: ٤٠)

“അല്ലാഹുവാണ് നിങ്ങളെ സൃഷ്ടിച്ചത്. എന്നിട്ടവൻ നിങ്ങൾക്ക് ഉപജീവനം നൽകി. പിന്നെ നിങ്ങളെ അവൻ മരിപ്പിക്കുന്നു. പിന്നീട് അ വൻ നിങ്ങളെ ജീവിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യും. അതിൽപെട്ട ഏതെങ്കി ലും ഒരുകാര്യം ചെയ്യുന്ന വല്ലവരും നിങ്ങൾ പങ്കാളികളാക്കിയവരു ടെ കൂട്ടത്തിലുണ്ടോ? അവൻ എത്രയോ പരിശുദ്ധൻ. അവർ പങ്കുചേർക്കുന്നതിനെല്ലാം അവൻ അതീതനായിരിക്കുന്നു.” (വി. ക്വു. 30: 40)
അല്ലാഹു അല്ലാത്തവർ രിസ്ക്വ് ഉടമപ്പെടുത്താത്തവരും അവർ അതിനു സാധിക്കാത്തവരുമാണെന്നത് ഉണർത്തിയ ശേ ഷം അതിനാൽ ആരും അല്ലാഹുവിനു സമന്മാരെ നിശ്ചയിക്ക രുതെന്ന് അവൻ കൽപിക്കുന്നു.

وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَيْئًا وَلَا يَسْتَطِيعُونَ ‎﴿٧٣﴾‏ فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثَالَ ۚ(النحل: ٧٣،٧٤)

“ആകാശങ്ങളിൽനിന്നോ ഭൂമിയിൽനിന്നോ അവർക്ക് വേണ്ടി യാതൊരു ഭക്ഷണവും അധീനപ്പെടുത്തി കൊടുക്കാത്തവരും, (യാതൊന്നിനും) കഴിയാത്തവരുമായിട്ടുള്ളവരെയാണ് അല്ലാഹുവിന് പുറമെ അവർ ആരാധിക്കുന്നത്. ആകയാൽ അല്ലാഹുവിനു നിങ്ങൾ സമന്മാരെ നിശ്ചയിക്കരുത്…” (വി. ക്വു. 16: 73, 74)
അല്ലാഹുവിന്റെ രിസ്ക്വ് ദുനിയാവിൽ വിശ്വാസിക്കും അവശ്വാസിക്കും വഴിപെട്ടവനും വഴികെട്ടവനുമെല്ലാം അവൻ കനിയും.

اللَّهُ لَطِيفٌ بِعِبَادِهِ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ   (الشورى: ١٩)

“അല്ലാഹു തന്റെ ദാസന്മാരോട് കനിവുള്ളവനാകുന്നു. അവൻ ഉ ദ്ദേശിക്കുന്നവർക്ക് അവൻ ഉപജീവനം നൽകുന്നു. അവനാകുന്നു ശക്തനും പ്രതാപശാലിയുമായിട്ടുള്ളവൻ.” (വി. ക്വു. 42: 19)
എന്നാൽ, ഭൗതികലോകത്ത് ഉപജീവനം വിശാലമാകുന്ന തും സമ്പത്തും സന്തതികളും പെരുകുന്നതും അവിശ്വാസികൾ ക്കും അക്രമികൾക്കും അനുഗ്രഹവും അല്ലാഹുവിന്റെ ആദര വുമായി അവർ കരുതുകയേ വേണ്ട. അല്ലാഹു അത്തരക്കാരുടെ വിഷയത്തിൽ പറയുന്നത് ഇപ്രകാരമാണ്.

وَقَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ ‎﴿٣٥﴾‏ قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ‎﴿٣٦﴾‏ وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُم بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِندَنَا زُلْفَىٰ إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ ‎﴿٣٧﴾‏ (سبأ: ٣٥ – ٣٧)

“അവർ പറഞ്ഞു: ഞങ്ങൾ കൂടുതൽ സ്വത്തുക്കളും സന്താനങ്ങ ളുമുള്ളവരാകുന്നു. ഞങ്ങൾ ശിക്ഷിക്കപ്പെടുന്നവരല്ല. നീ പറയുക: തീർച്ചയായും എന്റെ രക്ഷിതാവ് താൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നവർക്ക് ഉപജീ വനം വിശാലമാക്കുകയും (താൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നവർക്ക്) അത് ഇടു ങ്ങിയതാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പക്ഷെ ജനങ്ങളിൽ അധികമാളു കളും അറിയുന്നില്ല. നിങ്ങളുടെ സമ്പത്തുക്കളും നിങ്ങളുടെ സ ന്താനങ്ങളുമൊന്നും നമ്മുടെ അടുക്കൽ നിങ്ങൾക്കു സാമീപ്യമു ണ്ടാക്കിത്തരുന്നവയല്ല. വിശ്വസിക്കുകയും നല്ലത് പ്രവർത്തിക്കുക യും ചെയ്തവർക്കൊഴികെ. അത്തരക്കാർക്ക് തങ്ങൾ പ്രവർത്തി ച്ചതിന്റെ ഫലമായി ഇരട്ടി പ്രതിഫലമുണ്ട്. അവർ ഉന്നത സൗധങ്ങ ളിൽ നിർഭയരായി കഴിയുന്നതുമാണ്.” (വി. ക്വു. 34: 35, 36, 37)

أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَبَنِينَ ‎﴿٥٥﴾‏ نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ ۚ بَل لَّا يَشْعُرُونَ ‎﴿٥٦﴾‏  (المؤمنون: ٥٥، ٥٦)

“അവർ വിചാരിക്കുന്നുണ്ടോ; സ്വത്തും സന്താനങ്ങളും നൽകി നാം അവരെ സഹായിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നത് നാം അവർക്ക് ന ന്മകൾ നൽകാൻ ധൃതി കാണിക്കുന്നതാണെന്ന്? അവർ (യാ ഥാർത്ഥ്യം) ഗ്രഹിക്കുന്നില്ല.” (വി. ക്വു. 23: 55, 56)
അല്ലാഹു റാസിക്വാണ്. അവൻ ഹിക്മത്തുള്ളവനും നീ തിമാനുമാണ്. അവന്റെ യുക്തിയുടേയും നീതിയുടേയും അറി വിന്റേയും തേട്ടമനുസരിച്ച് അവനുദ്ദേശിക്കുന്നവർക്ക് അവൻ ഉപ ജീവനം വിശാലമാക്കുന്നു. മറ്റുചിലർക്ക് അവൻ അത് ഇടുക്കുകയും കുറക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ ۚ (النحل: ٧١)

“അല്ലാഹു നിങ്ങളിൽ ചിലരെ മറ്റു ചിലരെക്കാൾ ഉപജീവനത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ മെച്ചപ്പെട്ടവർ ആക്കിയിരിക്കുന്നു…” (വി. ക്വു. 16: 71)

إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ ۚ (الإسراء: ٣٠)

“തീർച്ചയായും നിന്റെ രക്ഷിതാവ് താൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നവർക്ക് ഉപജീവനമാർഗം വിശാലമാക്കികൊടുക്കുന്നു. (ചിലർക്കത്) ഇടുങ്ങിയ താക്കുകയും ചെയ്യുന്നു… ” (വി. ക്വു. 17: 30)

അബ്ദുൽ ജബ്ബാർ അബ്ദുല്ല